Net als de registers van de Burgerlijke Stand zijn ook deze registers voor uw onderzoek van groot belang omdat hierin hele gezinnen bij elkaar staan vermeld: vader, moeder, kinderen, inwonende grootouders, pleegkinderen of bedienden, met vermelding van beroep, kerkgenootschap, data en geboorteplaatsen. Belangrijker is echter nog dat ook verhuizingen staan vermeld, met datum van zowel komst als vertrek, alsmede met herkomst en bestemming. Wanneer in de registers van de Burgerlijke Stand bepaalde data van met name verhuislustige personen niet te vinden zijn, biedt het bevolkingsregister altijd uitkomst. Daarom is het voor wie een genealogisch onderzoek doet wel eens lastig dat in de rijksarchieven, waar de meeste registers van de Burgerlijke Stand geraadpleegd worden, niet de bevolkingsregisters aanwezig zijn.
Om meer praktisch voordeel van de Registers van de Burgerlijke Stand te hebben, werd al snel de behoefte gevoeld de gegevens onder te brengen in een bevolkingsadministratie, die steeds werd bijgehouden. Sommige Zuid Hollandse gemeenten begonnen op eigen initiatief een dergelijk register. Op landelijk niveau mislukte tweemaal een algemene invoering (1828 en 1839). Bevolkingsregisters zijn pas algemeen ingevoerd op 1 januari 1850 als vervolg op de volkstelling van het voorgaande jaar. De gemeenten moesten daartoe alle bebouwing in wijken indelen en nummeren.
De bedoeling van de registers was te beschikken over een actuele stand van de bevolking van een gemeente. De gegevens zijn vaak verkregen door mondelinge mededeling. De kans op foutieve mededelingen is nogal groot.
De bevolkingsregisters werden tot en met het jaar 1939 door de burgerlijke gemeenten bijgehouden. Tot 1860 gebeurde dat door de ambtenaar van de burgerlijke stand, vanaf 1861 door een gewoon ambtenaar. Bevolkingsregisters bestaan meestal uit vrij lijvige boeken. Omdat het een lopende administratie betrof, zijn veel gegevens doorgehaald en vervangen. Om de tien jaar moesten nieuwe boeken worden aangelegd. De huizen in een gemeente werden dan eveneens van een nieuw nummer voorzien. Elke wijk werd ondergebracht in een afzonderlijk boekwerk. Op twee tegenover elkaar gelegen bladzijden werden de bewoners van een bepaald huis aangetekend met vele persoonlijke gegevens. Dat gebeurde in volgorde van de huizen. Een bevolkingsregister kan ook in zijn geheel alfabetisch op de namen van de hoofdbewoners van de huizen in een gemeente zijn geordend.
Sommige gemeenten hadden afzonderlijke registers voor kortverblijvende bewoners: knechten, dienstboden en militairen.
Bij een alfabetische opbouw van het register is geen index nodig. Wanneer een register echter volgens wijken en opeenvolgende bebouwing is opgebouwd, is vaak als index een alfabetische bewonerslijst met verwijzing naar wijk en huisnummer aanwezig.
Sommige archiefinstellingen hebben ook hier voor keurige indexen gezorgd, soms over de gehele periode van 1850 tot 1939.
De bevolkingsregisters worden nog steeds bewaard door de gemeenten. De openbaarheld ervan hangt af van de regels die gemeenten daaromtrent zelf hanteren. Beschikt een gemeente over een eigen archiefdienst, dan zijn ze vrij ter inzage, in veel gevallen zelfs tot 1939. Microfiches van met name de registers van Zuid-Hollandse gemeenten zijn te raadplegen op het Centraal Bureau voor de Genealogie in 's-Gravenhage.
| In de navigatieblak bovenaan deze pagina, staan de links naar de diverse genealogische overzichten. | |
|
Startpunt voor alle genealogische overzichten |
|
De complete genealogie van de families |
|
Overzicht van de (individuele) persoonskaarten |
Nog te doen